หมวดนี้ว่าด้วยเรื่องเบ็ดเตล็ด เกี่ยวกับวิธีปฏิบัติบางประการ
ในการประกอบพิธีต่าง ๆ ในหมวดต้น ๆ เพื่อเติมอีก ๕ เรื่อง คือ :-
๑. วิธีแสดงความเคารพพระ
๒. วิธีประเคนของพระ
๓. วิธีทำหนังสืออาราธนา และทำใบปวารณาถวายจตุปัจจัย
๔. วิธีอาราธนาศีล - อาราธนาพระปริตร
๕. วิธีกรวดน้ำ
|
วิธีแสดงความเคารพพระ
 |
พระที่เคารพในศาสนพิธีนี้ มี ๒ อย่าง คือ :-
๑. พระพุทธรูป หมายถึงปูชนียวัตถุที่เป็นเครื่องระลึกถึงพระพุทธเจ้าทุกอย่าง เช่นพระเจดีย์.
๒. พระภิกษุ หมายถึงพระภิกษุ และสามเณร ในพระพุทธศาสนา ซึ่งทรงเพศสูงกว่าตน.
การแสดงความเคารพพระดังกล่าวนี้ มี ๓ วิธี คือ :-
๑. ประนมมือ ในบาลีเรียกว่า "ทำอัญชลี" คือประกบฝ่ามือ ให้นิ้วแนบชิดติดตรงกัน ประคองไว้ตรงระหว่างอก
ปลายนิ้วเชิดขึ้นศอกแนบชิดชายโครง. ในเวลาสวดมนต์ ฟังสวด ฟังเทศน์ รับศีล และเวลาพูดกับพระผู้ใหญ่ เป็นต้น.
๒. ไหว้ ในบาลีเรียกว่า "นมัสการ" คือยกมือประนม ก้มศีรษะลงเล็กน้อย หัวแม่มือจดระหว่างคิ้ว นิ้วชี้จดส่วนบนหน้าผาก.
ในเวลาพระนั่งเก้าอี้ หรือยืน เดินอยู่ในที่อันไม่ควรกราบ.
๓. กราบ ในบาลีเรียกว่า "อภิวาท" คือกราบลงด้วยองค์ ๕ เรียกว่า "เบญจางคประดิษฐ์" องค์ ๕ คือ
หน้าผาก ๑ ฝ่ามือตลอดถึงข้อศอก ๒ เข่า ๒ จดพื้น.
การกราบ
: ผู้ชายนั่ง "ท่าพรหม" คือคุกเข้า ฝ่าเท้ายันพื้นกับกัน,
: ผู้หญิงนั่ง "ท่านเทพธิดา" คือคุกเข่า ฝ่าเท้าเหยียดออกไปรองกัน.
กราบในเวลาทำวัตร และเวลาแสดงคารวะอย่างสูง.
|
| [กลับขึ้นบน] |
วิธีประเคนของพระ
|
การประเคนของพระ คือการถวายของให้ถึงมือพระ.
ถ้าผู้หญิงประเคน ต้องวางบนผ้าหรือภาชนะ เช่นบาตร เป็นต้น ที่พระถืออยู่.
ของที่ประเคน ต้องไม่เป็น วัตถุอนามาส หรือของที่พระไม่ควรจับ เช่น เงิน ทองคำ และไม่เป็นของที่หนักถึงกับต้องหาม.
แม้อาหารทุกชนิด ถ้าเลยเที่ยงแล้ว ก็ไม่ต้องประเคน.
ผู้ประเคน พึงเข้าใกล้พระประมาณ ๑ ศอก ไม่เกินศอกคืบ จะนั่งหรือยืน แล้วแต่สถานที่.
จับของสองมือ (บางอย่างต้องจับมือเดียว เช่น ช้อนตักของใส่บาตร) ยกขึ้น น้อมถวาย เสร็จแล้วไหว้หรือกราบแล้วแต่กรณี.
มารยาทของผู้ประเคน ต้องแสดงออกด้วยความเคารพ ไม่ใช่เสือกไสให้ ทิ้งให้ โดยไม่เคารพ.
ไม่ควรสูบบุรี่ ปากคาบ หรือนิ้วหนีบบุหรี่ขณะประเคน. คนที่มืนเมา ก็ไม่ควรเข้าประเคน.
|
| [กลับขึ้นบน] |
วิธีทำหนังสืออาราธนา และทำใบปวารณาถวายจตุปัจจัย
|
การนิมนต์ หรืออาราธนา (ก็คือการเชิญ) พระ ไปประกอบพิธี
ต้องระบุจำนวนพระ ระบุงาน ระบุสถานที่ ระบุวัน เดือน พ.ศ.เวลา ระบุการไป - กลับ. ตัวอย่างดังต่อไปนี้
ขออาราธนาพระคุณเจ้า (พร้อมด้วยสงฆ์รวมทั้งหมด. . .รูป)
เจริญพระพุทธมนต์ในงานทำบุญวันเกิดของ . . . .
ที่บ้านเลขที่ . . . .หมู่ที่. . .. .ตำบล. .. . .อำเภอ. . . . ณ วันที่ . . . . เดือน. . .. . พ. ศ. . . . . เวลา . . . .
มีผู้รับ - ส่ง. (ถ้าไม่มี ก็บอกว่า "ไม่มีผู้รับ - ส่ง ")
ถ้ามีการเลี้ยงเช้า หรือเพลด้วย หรือต้องการบาตร - ปิ่นโตด้วย ก็บอกไว้ในหนังสืออาราธนา.
(ใบปวารณาถวายจตุปัจจัย)
ขอถวายจตุปัจจัยอันควรแก่สมณบริโภค แด่พระคุณเจ้า เป็นมูลค่า. . . . . บาท . . . . . สตางค์
หากพระคุณเจ้าประสงค์สิ่งใด อันควรแก่สมณบริโภคแล้ว ขอได้โปรดเรียกร้องจากกัปปิยการกผู้ปฏิบัติของพระคุณเจ้า เทอญ.
ใบปวารณานี้ถวายรวมกับไทยธรรมในงานมงคล.
ถ้างานอวมงคล มีผ้าทอดบังสุกุล ก็กลัดติดกับผ้าที่ทอด.
ส่วนเงินค่าจตุปัจจัยมอบให้ไปกับศิษย์พระ. อย่ารวมในซองปวารณา.
|
| [กลับขึ้นบน] |
วิธีอาราธนาศีล - อาราธนาพระปริตร
|
การอาราธนาศีล นิยมในพิธี ต่อไปนี้
๑. ในพิธีถวายทาน
๒. ในพิธีสวดมนต์
๓. ในพิธีเลี้ยงพระ
๔. ในพิธีเทศน์ (ถ้าเทศน์ต่อจากสวดมนต์ ตอนสวดมนต์ไม่ต้องอาราธนาศีล)
๕. ในพิธีแสดงพุทธมามกะ.
ผู้อาราธนาศีล ถ้าพระสงฆ์นั่งบนอาสนะยกสูง เจ้าภาพและแขกนั่งเก้าอี้ ต้องยืนไหว้พระพุทธ แล้วไหว้พระสงฆ์ แล้วอาราธนาศีล.
ถ้าพระสงฆ์นั่งอาสนะต่ำ ต้องนั่งกราบพระพุทธ ๓ ครั้ง แล้วหันหน้าไปทางพระสงฆ์องค์ประธาน ประนมมือตั้งตัวตรง อาราธนาศีล.
การอาราธนาพระปริตร นิยมในพิธีสวดพระพุทธมนต์ ต่อจากรับศีลส่วนมาก. ถ้าสวดมนต์ก่อนเทศน์
ก็อาราธนาพระปริตรก่อน,สวดจบ ก็อาราธนาศีล. รับศีลจบ ก็อาราธนาธรรม.
คำอาราธนาศีล ๕
(ดูในพิธีแสดงตนเป็นพุทธมามกะ)
คำอาราธนาพระปริตร
วิปตฺติปฏิพาหาย สพฺพสมฺปตฺติสิทฺธิยา,
สพฺพทุกฺขวินาสาย ปริตฺต พฺรูถ มงฺคล.
วิปตฺติปฏิพาหาย สพฺพสมฺปตฺติสิทฺธิยา,
สพฺพภยวินาสาย ปริตฺต พฺรูถ มงฺคล.
วิปตฺติปฏิพาหาย สพฺพสมฺปตฺติสิทฺธิยา,
สพฺพโรควินาสาย ปริตฺต พฺรูถ มงฺคล.
คำอาราธนาธรรม
(ดูในพิธีรักษาอุโบสถ)
|
| [กลับขึ้นบน] |
วิธีกรวดน้ำ
|
ขั้นตอนและวิธีการกรวดน้ำ
เตรียมภาชนะที่สะอาด เช่นคนที่ ขวดเล็ก แก้วน้ำ ใส่น้ำที่สะอาด, มีภาชนะรับน้ำเวลากรวดด้วย.
พอพระเริ่มว่า ยถา . . .ก็เริ่มกรวด ตั้งใจอุทิศส่วนบุญ ค่อย ๆ รินน้ำลงในภาชนะใบที่สำหรับรับ(อย่าใช้นิ้วรับน้ำ)
ถ้าจะกรวดลงที่ดินก็เลือกดินที่สะอาด. น้ำที่กรวดในภาชนะรอง ก็ต้องเอาเทลงที่พื้นดินสะอาด.
พอพระว่า สพฺพีติโย. . .ก็ริน้ำกรวมให้หมด แล้วประนมมือ ตั้งใจรับพร.
คำกรวดน้ำแบบสั้น
๑. อิท เม าตีน โหตุ.
ขอให้ผลบุญนี้ จงมีแก่ญาติของข้าพเจ้า. (ว่า ๓ จบ)
๒. อิท เม าตีน โหตุ, สุขิตา โหนฺตุ าตโย.
ขอให้ผลบุญนี้ จงมีแก่ญาติของข้าพเจ้า, ขอให้พวกญาติ จงมีความสุขเถิด.
๓. สพฺเพ สตฺตา สทา โหนฺตุ อเวรา สุขชีวิโน
ขอปวงสัตว์ทั้งหลาย จงเป็นผู้ไม่มีเวรต่อกัน, จงเป็นผู้ดำรงชีพอยู่เป็นสุขทุกเมื่อเถิด.
กต ปุญฺผล มยฺห สพฺเพ ภาคี ภวนฺตุ เต.
ขอสัตว์ทั้งสิ้นนั้น, จงเป็นผู้มีส่วนได้เสวยผลบุญ, อันข้าพเจ้าบำเพ็ญแล้วนั้นเถิด.
|
| [กลับขึ้นบน] |
ธรรมะบรรยาย
เรียงตามพระอาจารย์ 
ธรรมะออนไลน์
ความทุกข์ 
